Dünyanın en eski yerleşim yerlerinden Şanlıurfa’da, Musa’nın yaşadığı yer olarak rivayet edilen ve bir süre önce 5 bin yıllık oyuncak at arabası bulunan Soğmatar Antik Kenti, sahip olduğu yapılarla tarihi izlerin bölgedeki antik yerleşimlerine ışık tutmakta. Soğmatar antik kent yerleşimini M.S. 165 yıllarında Partların (İranlılar) Urfa bölgesine yaptıkları yoğun saldırılardan dolayı bölgeden kaçan halk tarafından kurulmuş ve İslam Dönemi’ne kadar kült merkezi özelliğini göstermekte. Şuayb Şehri yerleşimindeki insanların Soğmatar’ı mezarlık ve ibadet yeri olarak kullandıkları Sogmatar’da bulunan bazı dinsel motiflerin bulunmasından anlaşılmaktadır.
Soğmatar kelimesi, Arapça yağmur anlamında ki “Matar” sözcüğünden gelmektedir. Tektek Dağları’nın kışın bol yağmur alan bu bölgesinde bulunan çok sayıdaki sarnıç ve kuyuda biriktirilen sular, dağlarda otlatılan koyun ve keçi sürülerinin yaz aylarındaki su ihtiyacını karşılamaktaydı. Bu özelliğinden dolayı köy günümüzde de “Yağmurlu” adıyla anılmaktadır. Kente 80 kilometre mesafedeki Eyyübiye ilçesine bağlı Yağmurlu Mahallesi’nde yer alan antik kent, firavundan kaçan Hazreti Musa’nın yaşadığı yer olarak kabul edilmektedir.
Halk arasında Musa Peygamber’in, kayınpederi Şuayip Peygamber ile bu bölgede buluştuğu anlatılıyor. Köyün ortasında yer alan Kalkolitik döneme kadar tarihlenen ve kutsal olarak nitelendirilen höyük, Soğmatar’ın milattan önceki dönemlerde kurulduğunu ve tepedeki duvar ile burç kalıntıları, höyüğün uzun yıllar kale olarak kullanıldığını ortaya koyuyor. Yüzlerce tarihi kuyu, kaya mezarı ve kabartmanın bulunduğu antik kent, ay ve güneş tanrılarına ait tapınaklarıyla da dikkati çekiyor. Soğmatar’da hem yıldızlar hem gezegenler için yapıldığı değerlendirilen ayrı ayrı tapınaklar bulunduğu iddia edilmektedir. Özellikle güneş ve ay tanrısı için yapıldığına inanılan kabartma ve heykeller var. Yine çok sayıda mağara var. Burada Museviler için büyük önem taşıyan Hz. Musa kuyusu var. Soğmatar birçok ilgi görüyor. Özellikle astrologlar için bu antik kent ilgi odağı olup dikkat çekici bir tarihi mekan olarak öne çıkıyor.
