Germuş kilisesi, merkezin 10 km kuzeydagusunda Germuş dağlarının, eteklerinde kurulan germuş köyünde yer alır. Köyün bugünkü ismi dağeteği dir . 19.yy’da yapıldığı tahmin edilmektedir. Kilise alanı, bir akarsu, bir kilise (aziz yakup ) kilisesi ve kilisenin toplantı meydanından oluşur. Kilise, taştan ve iki katlı olarak inşa edilmiştir. Bu köy Atatürk tarafından Uceymi Sümer paşa adında ırak kökenli Hamidiye paşası bir şeyhe hibe edilmiştir. Birinci dünya savaşında Osmanlı devletinin Suriye cephesinde önemli yardımları görülen bu paşa, savaştan sonra Türkiye’ye gelmiş ve buraya yerleşmiştir. Asıl ismi Üceymi Sadun paşadır. 1934’te yürürlüğe giren soyadı kanunu ile ”sümer” soyadını almıştır.
Şanlıurfa kent merkezinin 10 kilometre kuzeydoğusunda yer alan Germuş Dağı’nın eteğindeki Dağeteği Mahallesi’nde bulunan tarihi kilise zamana direniyor. Kitabesi olmadığı için yapım tarihi kesin olarak bilinmeyen ancak 19. yüzyılın başlarında yaptırıldığı tahmin edilen kilisenin girişinde yapı boyunca yükselen üç sivri kemerli cephe bulunuyor. Farklı zamanlarda yapılan tadilatlarda kısmen özelliğini kaybeden tarihi kilise, “tarihin başlangıç noktası” olarak nitelendirilen Göbeklitepe’ye de 5 kilometre mesafede bulunuyor. Kilisenin bulunduğu bölgede yer alan çok sayıdaki eski yapı ve tüneller de dikkati çekiyor.
Germuş Kilisesi maalesef şu anda harabe halinde ve bakımsız durumda. Buna rağmen hala zamana direnmekte, taş duvarları ve geriye kalan mimari detayları, bir zamanlar ne kadar görkemli bir yapı olduğunu gösteriyor. Duvarlardaki mimari doku ve tavanlardaki işlemelerin kalıntıları, kilisenin sanatsal ve manevi değerini gözler önüne seriyor. Kilise, şehir merkezine biraz uzak, bu yüzden özel araçla veya taksiyle gitmek gerekiyor. Ulaşım zorluğu ve bakımsızlığına rağmen, tarihe, mimariye ve keşfetmeye ilgi duyanlar için eşsiz bir deneyim sunuyor. Burası, sadece bir harabe değil, aynı zamanda geçmişin izlerini taşıyan ve korunmayı bekleyen önemli bir miras. Urfa gezinizde farklı bir rota arıyorsanız, burayı listenize ekleyebilirsiniz.
