Suriye’de Beşar Esad rejiminin devrilmesinin üzerinden bir yıl geçti. Bu bir yılda yaşananlar, hem Suriye’de hem Ortadoğu’da yeni bir dönemin kapısını araladı.
Suriye’de 13 yıllık iç savaşı sona erdiren silahlı ayaklanma, hem Suriye’de hem Ortadoğu’da yeni bir sayfa açtı.
Ülkenin kuzeyinden başlayarak hızlıca ilerleyen 11 günlük sürpriz ayaklanma sonucu 24 yıllık Baas rejimi yıkıldı. Devlet Başkanı Beşar Esad’ın 8 Aralık’ta Rusya’ya kaçmasıyla rejim çöktü ve Şam’da yeni yönetimin kapısı aralandı.
Bu ayaklanmanın sonucunda Şara, Suriye’de Ocak 2025’te resmen cumhurbaşkanlığı koltuğuna oturdu.
Ancak Şara’nın, Muhammed Golani takma adıyla, Heyet Tahrir Şam (HTŞ) örgütüyle liderlik ettiği silahlı ayaklanma, birçok soru işaretini de beraberinde getirmişti.
NASIL BAŞLADI?
Şimdi ülkenin başında olan Şara, 2003’te ABD işgaline karşı mücadele etmek için Irak’a giderek El Kaide saflarına katıldı. 2006’ya kadar burada Amerikan askerleriyle savaştı ve daha sonra ABD hapishanesine atıldı. İçeride beş yıl geçiren Şara, bu dönemde DAEŞ’in başındaki isim Ebubekir El Bağdadi ile tanıştı.
Daha sonra DAEŞ’e katıldı ancak daha pragmatik görüşlere sahip olduğu gerekçesiyle örgütle bağlarını kopardı.
Bağdadi 2011’de Şara’yı Nusra Cephesi’ni kurması için Suriye’ye gönderdi. 2012’de Nusra Cephesi, rejim güçlerine karşı savaşan örgütlerin en etkililerinden birine dönüştü. Ama DAEŞ’in radikal tutumuna karşın Şara, daha pragmatik görüşlere sahip olduğu gerekçesiyle örgütle bağlarını kopardı ve yeniden El Kaide’ye bağlandığını duyurdu.
2015’te Nusra Cephesi’nin de aralarında bulunduğu örgütler, İdlib’in kontrolünü ele geçirdi. Nusra Cephesi, 2016’da Heyet Tahrir Eş-Şam adını aldı ve Şara HTŞ saflarına katıldı.
ABD İLE ARAYI DÜZELTTİ, BATI YAPTIRIMLARI KALKTI
Şara, ülkenin lideri olduktan sonra Suriye’nin diğer ülkelerle ilişkileri başta olmak üzere çok sayıda değişimin sinyalini verdi.
Washington ile Şam’ın arası düzeldi. Şara 10 Kasım’da ABD Başkanı Donald Trump ile Beyaz Saray’da görüştü. Bu, bir Suriye devlet başkanının Beyaz Saray’da bir ABD başkanıyla yaptığı ilk görüşme olarak kayıtlara geçti.
ABD, 8 Kasım’da terörle bağlantılı kişi ve kuruluşlara yönelik yaptırımları düzenleyen “Özel Olarak Tanımlanmış Küresel Terörist” listesinde “Muhammed el-Cevlani” adıyla yer alan Şara’yı listeden çıkardı.
Genç Suriye lideri, Arap ülkelerinden de destek aldı. Ancak bu süreçte Esad’ın destekçileri İran ve Rusya’dan uzaklamaya başladı. En kritik konulardan biri olan Suriye’ye yönelik Batı yaptırımları da çoğunlukla kaldırıldı.
DÖRT YIL SONRA SEÇİM VAR
Şara, Esad’ın “zalim polis devletini” adil bir yönetimle değiştireceğinin sözünü verdi ancak Şam’da yeni yönetim kurulurken çıkan şiddetli çatışmalarda yüzlerce kişi öldü ve çok sayıda Suriyeli de yerinden edildi. Gruplar arasındaki çatışmalar geçtiğimiz bir yıl içinde zaman zaman devam etti.
Şara, son bir yılda kesinlikle kabul etmeyecekleri sorunların yaşandığını kabul etti ve faillerin yargı önünde hesap verdiğini söyledi. Şara, önceki gün yaptığı açıklamada, ülkenin dört yıl sonra seçimlere gideceğini duyurdu.
