ABD’de Alabama Eyalet Yüksek Mahkemesi’nin tüp bebek uygulaması için dondurulmuş embriyoları çocuk olarak tanımlaması kafa karışıklığına neden oldu.
Amerika’da üreme haklarıyla ilgili tartışmalar uzun zamandır kısmen Hıristiyan grupların kürtaj karşıtlığı tarafından yönlendiriliyordu – ancak bu karar bu hareketi böldü ve teolojinin ABD yasa yapımındaki rolü hakkında tartışmaları artırdı.
Tüp bebek yöntemiyle çocuk sahibi olmaya ilişkin uygulamada, mikroskobik bir embriyo oluşturmak için bir kadının yumurtalarının laboratuarda sperm ile döllenmesini içeren zor ve uzun bir tedavi süreci. Döllenmiş embriyo daha sonra bir kadının rahmine transfer ediliyor ve burada bir gebelik oluşturabilir. Ancak başarılı bir sonuç garanti edilmez.
ABD’deki gebeliklerin yaklaşık yüzde 2’sini oluşturan tüp bebek uygulamasının bir parçası olarak embriyolar genellikle donduruluyor ya da sonunda imha ediliyor.
Alabama mahkemesi, “reşit olmayan bir kişinin haksız ölümü” konusundaki bir yasayla ilgili değerlendirmesinde, düzenlemenin sadece anne karnındaki fetüsleri değil, aynı zamanda bir laboratuvarda veya depolama tesisinde tutulan embriyoları da kapsadığına karar verdi.
Bu karar tüp bebek uygulamalarını açıkça kısıtlamadı ya da yasaklamadı. Ancak yine de embriyolarla ilgilenen ve kovuşturmaya uğramaktan korkan klinikler ve sağlık çalışanları için derin bir belirsizlik yarattı. Eyalet başsavcılığı, tüp bebek kliniklerine karşı cezai kovuşturma başlatma “niyetinde olmadığını” açıkladı. Ancak bazı büyük klinikler tüp bebek kararın yarattığı belirsizlik nedeniyle uygulamaya askıya aldı.
Kararda dini kaynaklara atıflar
Yargıçların çoğunluğu kararlarını yasalara dayandırırken, Başyargıç Tom Parker da kararını açıklarken defalarca dini metinlere atıfta bulundu. Parker, Alabama halkının eyalet anayasasında “yaşamın kutsallığına ilişkin teolojik temelli bir görüşü” benimsediğini yazdı.
Bazı kürtaj karşıtı gruplar, Yargıç Parker’ın görüşünde kutsal metinlerin açıkça kullanılmasından duydukları memnuniyeti dile getirdiler ve kendisini kutladılar.
Kürtaja karşı olan, ancak yargıcın embriyoyu da çok saymasını yadırgayan değerlendirmeler de vardı. Bu, kararın kürtaj karşıtları arasında farklı değerlendirmeleri gösteriyordu.
Alabama Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde profesör olan Meredith Render, ABD mahkemelerinin bazen dini temellere dayanıyormuş gibi görünen kararlar verdiğini söyledi. Ancak, başyargıcın görüşünde olduğu gibi “bunun açıkça ifade edildiğini nadiren görürsünüz” diye ekledi.
Kararın tüp bebek yöntemiyle çocuk sahibi olmanın önünde engel oluşturacağı, bunun da doğurganlığı azaltacağı yönünde yorumlar da yapılıyor.
Bir başka tartışma ise eyalet mahkemelerindeki yargıçlara yönelik.
ABD Başkanı Joe Baden, “Hem seçilmiş yetkililerin hem de yargıçların bu tartışmaya genellikle son derece dini bir bakış açısıyla yaklaştıklarını görüyoruz” dedi.
Alabama eyaleti Yüksek Mahkemesi ABD başkanı tarafından atanmasa da, Donald Trump dört yıllık görev süresi boyunca 200’den fazla hakimi federal mahkemelere atayarak Amerikalı Evanjeliklerin kalıcı desteğini kazandı. Bu da mahkemelerdeki muhafazakar yapıya yönelik tartışmalara neden oluyor.
News
