İsveç de nihayet NATO’ya katıldı ve İttifak’ın son üyesi olarak, Brüksel’deki NATO genel karargâhında yerini aldı.
ABD ve Kanada ile Batı Avrupa’nın bazı ülkeleriyle 1949 yılında kurulan ve askerî bir ittifak olan Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütünün halihazırda 30’u Avrupa ülkesi olmak üzere 32 üyesi bulunuyor.
Ukrayna’daki savaşın ardından Finlandiya ve son olarak da İsveç’in ittifaka katılmasıyla birlikte NATO dışında sadece dört Avrupa Birliği ülkesi kaldı: Bunlar, İrlanda Cumhuriyeti , Avusturya, Malta ve Kıbrıs Rum Yönetimi. Peki neden?
İrlanda
İrlanda adasının yüzde 80’ini kapsayan İrlanda Cumhuriyeti ya da diğer adıyla Eire, 1920’lerden bu yana Birleşik Krallık’tan bağımsızdır. O zamandan beri ülke tarafsız bir dış politika sürdürmektedir. İkinci Dünya Savaşı sırasında ve sonrasında da durum böyleydi.
Cumhuriyet ne NATO’nun, ne Varşova Paktı’nın (NATO’nun doğudaki muadili) ne de bir dönem çoğu sömürge dönemi sonrası onlarca ülkeyi bir araya getiren “bağlantısızlar” hareketinin üyesidir. Ancak bu tam tarafsızlık, ülkenin Avrupa Birliği’nin öncüsü olan Avrupa Ekonomik Topluluğuna katıldığı 1973 yılında sona erdi.
Avusturya
Ülke, İkinci Dünya Savaşının sonunda, 1938’de dahil olduğu Almanya’dan ayrılmış, ancak bağımsızlığını hemen geri kazanamamıştır. Almanya gibi Avusturya da Amerikan, İngiliz, Sovyet ve Fransız müttefikleri tarafından işgal bölgelerine bölündü.
Bu işgal, 1955 yılına kadar on yıl sürdü. Ülke, neredeyse yarım yüzyıl boyunca iki ülkeye bölünmüş olan Almanya ile aynı kaderi paylaşmadı çünkü SSCB askerlerinin ülkeden ayrılması, Avusturya’nın “İsviçre modelini izleyerek” tarafsız kalması koşuluna bağlıydı.
Bu “daimi tarafsızlık” Avusturya Parlamentosu tarafından oybirliğiyle kabul edildi. Ancak Soğuk Savaşın sona ermesinden bu yana Avusturya’nın, Finlandiya ve İsveç ile birlikte 1995 yılında Avrupa Birliği’ne katılmasıyla bu “daimi tarafsızlık” azaldı.
Günümüzde bu tarafsızlık sadece askerî açıdan anlaşılmaktadır.
Kıbrıs Rum Yönetimi
Doğu Akdeniz’in bu en büyük adası aynı zamanda elli yıldır çözülemeyen gizli bir çatışmaya da sahne olmaktadır.
Türkiye, 1974 yılında, Türk toplumunu Yunan darbe girişiminden korumak amacıyla Kıbrıs’a asker çıkardı. O tarihten bu yana ada askerden arındırılmış bir bölge ile ikiye bölünmüş durumdadır ve kuzeyde sadece Türkiye tarafından tanınan bir Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti bulunmaktadır.
NATO üyesi olan Ankara, “Kıbrıs Cumhuriyeti” adı alında adanın sadece güneyini fiilen yöneten Rum kesiminin İttifak’a katılımını her zaman veto etti.
Malta
Birleşik Krallık’tan sadece 1964’ten beri bağımsız olan bu Akdeniz ada devleti, 1971’den beri tarafsızlık politikası izliyor.
Bu tarafsızlık ilkesi, 1974 yılında ülkenin anayasasına da girdi ve dolayısıyla ülke NATO üyesi değildir. Ancak Malta, bazen Doğu blokuna, bazen de Batı Avrupa’ya yaklaşmaya çalıştı. Malta, 2004 yılında Avrupa Birliği’ne katılınca tam tarafsızlık statüsünü kaybetmekle birlikte NATO’dan uzaktır.
Kaynak: Ajans Bizim
News
