BM, insanlığın salgın öncesi gelişmişlik düzeyine yeniden ulaştığını, ancak 2023 yılı için yapılan rekor tahminin, “iskambilden bir ev” kadar kırılgan bir dünyada zengin ve yoksul ülkeler arasında gittikçe açılan bir uçurumu gizlediği uyarısında bulunuyor.
30 yıldan uzun bir süre önce oluşturulmasından bu yana ilk kez 2020 ve 2021 yıllarında, yaşam beklentisi, eğitim ve yaşam standardını dikkate alan İnsanî Gelişme Endeksi, Covid-19 da dahil olmak üzere benzeri görülmemiş bir kriz kombinasyonu nedeniyle beş yıl geriye giderek iki yıl üst üste düştü.
BM Kalkınma Programı (UNDP), 2023 yılı için yapılan tahminlerin, endeksin küresel düzeyde tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaşacağını ve tüm bileşenlerinin “2019 öncesi seviyelerin üzerine çıkacağını” öngördüğüne işaret ediyor. Covid ve Ukrayna’daki savaşın etkisi daha önce umut edilen gidişatı yavaşlatmış olsa bile BM bu öngörüye ulaşıyor.
Ancak iyi haber gibi görünen bu durum, zengin ve yoksul ülkeler arasında beklenmedik bir uçurumu gizliyor.
BM raporunun hazırlanmasının sorumlu Pedro Conceiçao, basına yaptığı açıklamada, “Sonuçları ilk gördüğümde ekipten verileri kontrol etmelerini istedim” dedi.
Conceiçao, BM’nin 2030 kalkınma hedeflerinin “en geride olanlardan başlayarak” kimsenin geride kalmamasını sağlamayı amaçlamasına rağmen, “toplumumuzun en yoksul ve en savunmasız kesimlerinin geride bırakıldığını görüyoruz” diye ekledi.
(UNDP) Başkanı Achim Steiner, “ülkelerin gelir, ortalama yaşam süresi ve eğitim açısından yakınsadığı 20 yılın ardından bu sonucun çok endişe verici” olduğunu belirtiyor.
İsviçre, Norveç ve İzlanda, gelişmişlik endeksi listesinin en üst sıralarında yer almaya devam ediyor. Onlar gibi diğer OECD ülkelerinin de 2023 yılında 2019’daki gelişmişlik seviyelerine geri dönmeleri bekleniyor.
Güvensizlik ve kutuplaşma
En gerilerde Somali, Güney Sudan ve Orta Afrika Cumhuriyeti yer alıyor. En az gelişmiş ülkelerin yarısından fazlası, çoğu Afrika kıtasında olmak üzere, küresel salgının etkilerinden kurtulamıyor.
Achim Steiner, Sudan, Afganistan ve Burma gibi bir grup ülkenin de “pandemi, mali krizler ve çatışmaların, bazen de iç savaşların bir araya gelmesinin onları toparlanmanın gündemde olmadığı bir duruma hapsettiğinden” yakınıyor ve “dünyanın toparlandığına dair alışılagelmiş söylemi” reddediyor.
UNDP’ye göre, örneğin Afganistan insanî gelişme açısından 10 yıl kaybetti ve Ukrayna’da endeks 2004’ten bu yana en düşük seviyesinde!
Artan uçurum, jeopolitik açıdan her zamankinden daha fazla bölünmüş olan çok kutuplu bir dünyayı daha da tehlikeye atıyor.
Achim Steiner, “İnsanlık tarihinin hiçbir döneminde olmadığı kadar zengin bir dünyada yaşıyoruz, en azından finansal açıdan (…) Ancak on yıl öncesine göre daha fazla aç insan, daha fazla yoksul insan var. Dünya genelinde gittikçe daha fazla savaş görülüyor ve on milyonlarca mülteci var. Bu daha riskli ve kendi aleyhine dönen bir dünya” diyor.
“Çıkmazı kırmak: kutuplaşmış bir dünyada işbirliğini yeniden hayal etmek” başlıklı rapor, uluslararası işbirliğinin eksikliklerini ele alarak bir “demokratik paradoksun altını çiziyor.
Seçmenlere sitem
UNDP, dünya nüfusunun çoğunluğu demokratik değerleri desteklediğini iddia ederken, “popülizmin patladığını, her koyun kendi bacağından asılır zihniyetinin geri döndüğünü ve seçmenlerin bu demokrasiyi baltalayan” liderleri iktidara getirdiğini belirtiyor.
Rapora göre, bu durum insanlığı, “güvensizlik ve kutuplaşmanın hasta bir gezegenle kafa kafaya çarpışma riski taşıdığı talihsiz bir kavşağa” yerleştiriyor.
Achim Steiner, ülkelerin “birlikte çalışması gereken bir zamanda, ihtiyacımız olan ortaklarımızı düşmana dönüştürüyoruz. 21’inci yüzyılın ana risk faktörleri olan eşitsizlik, iklim değişikliği, siber suçlar ve bir sonraki salgınla mücadeleye kaynak ayırmadan savunma bütçelerine aşırı miktarda harcama yapıyoruz” diyor.
Kaynak: Ajans Bizim
News
