NATO, 75. yıllık tarihinde on kez yaşanan “genişleme” ile üye sayısını 32 ülkeye ulaştırdı.
On iki ülke 4 Nisan 1949’da ABD’nin başkenti Washington DC’de Kuzey Atlantik Antlaşması’nı (NATO) imzalayarak ittifakı hayata geçirdi.
Bu ülkeler ABD, Belçika, Danimarka, Fransa, Hollanda, İngiltere, İtalya, İzlanda, Kanada, Lüksemburg, Norveç ve Portekiz idi.
Bu ülkeler içinde ordusu olmayan tek NATO üyesi İzlanda idi.
Fransa, NATO’nun askerî kanadından 1966’da çekildi; 3 Nisan 2009’da geri döndü.
NATO’nun ilk karargahı 1950 yılında İngiltere’nin başkenti Londra’da Belgrave Square 13 numarada kuruldu.
İttifakın merkezi 1 Nisan 1950’de Paris’e Palais de Chaillot’a taşındı. 1959 yılında Porte Dauphine’deki Avenue Foch’un sonunda yaptırılan kendi binasına taşındı. “Allience” (İttifak) sözcüğünden esinlenerek “A” şeklindeki bu binanın ev sahipliği Fransa’nın NATO’nun askeri kanadından çekildiği 1966 yılına kadar sürdü.
İttifakın karargahı Ekim 1967’de Belçika’nın başkenti Brüksel’e taşındı. Karargah eski Evere Havaalanı’nın yerine iki yüz günlük bir sürede inşa edilmişti. Belçika hükümetine ait tesis yılda 100 Frank’lık (yaklaşık 3 Avro) sembolik bedelle NATO’nun hizmetine sunuldu.
Karargah, Haziran 2014’de eski merkezin karşısında yürüme mesafesindeki yerde yaptırılan bugünkü merkezine taşındı.
NATO’nun genişlemesi
NATO 75 yıllık tarihinde on kez genişledi ve 12 üyeyle kurulan ittifak son olarak İsveç’in üyelik sürecinin tamamlanmasıyla 32 üyeye ulaştı. NATO’nun genişlemelerindeki tarihler şöyle:
1. genişleme: 8 Şubat 1952 tarihinde Türkiye ve Yunanistan ittifaka katıldı ve üye sayısı 14’e yükseldi.
2. genişleme: 9 Mayıs 1955’te o dönemdeki adıyla Batı Almanya’nın ittifaka üyeliği kabul edildi.
3. genişleme: 30 Mayıs 1982’de İspanya NATO’nun bir parçası haline geldi.
Bu süreçte, 3 Ekim 1990 tarihinde iki Almanya’nın birleşmesiyle fiili bir genişleme yaşandı. İkinci Dünya Savaşı’nın ardından ikiye bölünen Almanya, Soğuk Savaş’ın sona ermesi ve Sovyetler Birliği’nin dağılmasının ardından yeniden birleşti.
4. genişleme: 12 Mart 1999’da Çek Cumhuriyeti, Macaristan ve Polonya NATO’ya üye oldu.
5. genişleme: 29 Mart 2004’te eski Doğu Bloku ülkeleri Bulgaristan, Estonya, Letonya, Litvanya, Romanya, Slovakya ve Slovenya ittifaka üye oldu. Tarihindeki en büyük genişlemeyi gerçekleştiren ittifaka üye ülke sayısı böylece 26’ya ulaşıyordu.
6. genişleme: 1 Nisan 2009 tarihinde genişleme Balkanlarda devam etti Arnavutluk ve Hırvatistan ittifaka katıldı.
7. genişleme: 5 Haziran 2017’de Karadağ NATO üyesi oldu.
8. genişleme: 27 Mart 2020 tarihinde Kuzey Makedonya ittifakın bir parçası haline geldi. Böylece NATO üyesi ülke sayısı 30’a ulaştı.
9.genişleme: 4 Nisan 2023’de NATO’ya üyelik için başvuran iki ülkeden Finlandiya’nın ittifaka katılımı gerçekleşti. Ancak İsveç’in durumuna ilişkin bazı sorunlar yaşandı. Bu süreç, Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik işgal operasyonunun bir sonucuydu.
10. genişleme: 8 Mart 2024 tarihinde İsveç resmen NATO üyesi oldu ve tarihi tarafsızlığını sona erdirdi. Böylece NATO üyesi ülke sayısı 32’ye ulaştı.
News
