Türk kadını bundan 89 yıl önce yapılan düzenlemeyle seçme ve seçilme hakkını kazandı.
1930 yılında kadınlara belediye seçimlerine katılma hakkı, 1933 yılında muhtar seçme ve seçilme, 1934 yılında da milletvekili seçme ve seçilme hakkı tanındı. Kadınlar belediye seçimlerine katılma hakkını, 3 Nisan 1930 tarihinde kabul edilen Belediye Kanunu’nun ilgili maddeleri kapsamında kazandılar.
Kadınların seçme ve seçilme hakkını alabilmesi için Anayasa ile Seçim Kanunu’nda değişiklik yapılması gerekiyordu. Bu düzenleme de 5 Aralık 1934 tarihinde hayata geçirildi.
Meclisteki görüşmelerin ardından Teşkilatı Esasiye Kanunu’nu ve İntihabı Mebusan Kanunu’nda yapılması istenen değişiklikler kabul edildi. Teşkilatı Esasiye Kanunu’nun 10. ve 11. maddeleri şöyle değiştirildi:
“Madde- 10. Yirmi iki yaşını bitiren kadın, erkek her Türk mebus seçmek hakkını haizdir.
Madde-11. Otuz yaşını bitiren kadın, erkek her Türk mebus seçilebilir.”
8 Şubat 1935 tarihinde yapılan milletvekili seçimi aynı gün tamamlandı ve 17 kadın milletvekili meclise girdi. 1936 yılında yapılan ara seçimlerde Hatice Özgener’in Çankırı’dan milletvekili seçilmesiyle meclisteki kadın milletvekili sayısı 18’e yükseldi.
Gün gün tarihte haftanın belli başlı ötesi olayları şöyle:
3 Aralık
1574- Sultan II. Selim öldü.
1918- I. Dünya Savaşı’ndan sonra Londra’da yapılan Müttefik Kongresi sona erdi; Almanya’nın savaş tazminatı ödemesine karar verildi.
1923- Teşkilatı Esasiye Encümeni yeni anayasayı görüşmeye başladı.
1932- Şair Samih Rıfat öldü.
1934- Dini kisvelerle ilgili yasaklar öngören Bazı Kisvelerin Giyilemeyeceğine Dair Kanun kabul edildi.
1942- Zonguldak’ta bir maden ocağındaki kazada 63 işçi öldü.
1956- Ankara’da Siyasal Bilgiler Fakültesi öğrencileri dersleri boykot etti.
1956- İngiltere ve Fransa, Süveyş’ten çekileceklerini açıkladı.
1959- Dr. Fazıl Küçük Kıbrıs Cumhurbaşkanı Yardımcısı oldu.
1967- İlk kalp nakli ameliyatını, Güney Afrikalı kalp cerrahı Dr. Christian Barnard, Cape Town’da yaptı; hasta 18 gün yaşayabildi.
1971- Prof. Dr. Mümtaz Soysal 6 yıl 8 ay hapse mahkum edildi.
1971- Pakistan-Hindistan Savaşı başladı.
1981- Bülent Ecevit, dört aylık hapis cezasını çekmek üzere Ankara Merkez Kapalı Cezaevine konuldu.
1989- Malta’da bir araya gelen ABD Başkanı George Bush ve Sovyetler Birliği Komünist Partisi Genel Sekreteri Mihail Gorbaçov, ”soğuk savaş”ın bittiğini resmen ilan ettiler.
1994- Şair Orhan Şaik Gökyay İstanbul’da öldü.
1999- Bakanlar Kurulu, Bolu’ya bağlı Düzce ilçesinin il, Kaynaşlı ve Derince beldelerinin de Düzce’ye bağlı ilçe yapılmasına karar verdi.
2021- CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, Kasım ayı enflasyon rakamlarına yönelik tepkisini TÜİK’in kapısında yaptığı açıklamayla dile getirdi.
4 Aralık
1897- Osmanlı devleti ile Yunanistan arasında barış anlaşması imzalandı.
1920- Ankara’da maaşlarını alamayan öğretmenler ilk kez grev yaptı.
1929- Türk parasının değerini yükseltmek için alınacak önlemlerle her yerde yerli malı kullanılmasını hedefleyen bir kararname yayımlandı.
1933- Eskişehir Şeker Fabrikası kuruldu.
1943- İnönü-Churchil-Roosevelt arasında Kahire Konferansı yapıldı.
1945- İstanbul’da komünizm karşıtı gösteride, Tan, La Turquie, Yeni Dünya matbaaları, Berrak ve ABC kitapevleri tahrip edildi.
1955- Türkiye’de ilk elektrikli tren, İstanbul’da Sirkeci Halkalı arasında çalışmaya başladı.
1961- İngiltere’de doğum kontrol hapları serbestçe satışa çıkarıldı.
1981- ABD Başkanı Ronald Reagan CIA’nın ülkedeki casusluk faaliyetlerine izin vererek örgütün yetkilerini genişletti.
1983- Gazeteci yazar Doğan Avcıoğlu 57 yaşında yaşamını yitirdi.
1993- Rock müzisyeni Frank Zappa 52 yaşında Los Angeles’ta öldü.
1994- Yazar, çevirmen Burhan Arpad hayatını kaybetti.
5 Aralık
1492- Kristof Kolomb, Haiti’yi keşfetti.
1791- Besteci Wolfgang Amadeus Mozart Viyana’da öldü.
1920- TBMM’de ”Anadolu ve Rumeli Müdafai Hukuk Grubu” kuruldu, Mustafa Kemal Grup Başkanlığı’na seçildi.
1921- Britanya İmparatorluğu, İrlanda devrimci grubu Sinn Fein ile anlaşmaya vardı ve İrlanda bağımsız bir devlet oldu.
1923- Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu kuruldu.
1926- İzlenimcilik akımının kurucularından Fransız ressam Claude Monet öldü.
1927- Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk Washington Büyükelçisi Ahmet Muhtar, güven mektubunu sundu.
1927- Cumhuriyet döneminin ilk kağıt paraları tedavüle çıkarıldı.
1933- ABD’de 14 yıldır devam eden içki yasağı kaldırıldı.
1934- Türk kadınına seçme ve seçilme hakkı tanındı.
1945- Gazeteci ve iktisatçı Profesör Suphi Nuri İleri öldü.
1950- Milli Savunma Bakanlığı, Kore’deki askerlerin yüzde 10’unun kaybedildiğini açıkladı.
1978- Sovyetler Birliği, Afganistan ile 20 yıllık dostluk anlaşması imzaladı.
1987- Cibali Tütün Fabrikası yandı.
1998- Gazeteci Erhan Akyıldız, kalp krizi sonucu vefat etti.
2003- Türk Telekom’un hızlı internet uygulaması ADSL kullanıma açıldı.
2013- Güney Afrika’nı ilk siyahi lideri Nelson Mandela öldü.
2014- İlk Kültür Bakanı Talat Halman yaşamını yitirdi.
6 Aralık
343- ”Aziz Nicholaos” ya da ”Noel Baba” olarak da bilinen ve Antalya-Demre’de yaşayan Aya Nikola 65 yaşında öldü.
1492- Kristof Kolomb altın araştırmaları yapmak için Santa Domingo Adası’na vardı.
1862- ABD Başkanı Abraham Lincoln, Minnesota’daki Sioux isyanına katılarak tutuklanan 303 kızılderiliden 39’unun asılmasına karar verdi. İdamlar 26 Aralıkta infaz edildi.
1877- Thomas A. Edison ilk ses kaydını yaptı.
1922- Mustafa Kemal, Ankara’da görüştüğü Hakimiyeti Milliye ve Yenigün muhabirlerine, Halk Fırkasını kuracağını açıkladı.
1936- Çok sayıda şiiri bestelenen Şair Leyla (Saz) Hanım öldü.
1938- Fransa ve Almanya dostluk anlaşması imzaladı.
1940- Yunanistan, Arnavutluk’ta Premete kentini işgal etti.
1941- İngiltere, Romanya, Macaristan ve Finlandiya’ya savaş ilan etti.
1959- ABD Başkanı Eisenhower, resmi ziyaret için Türkiye’ye geldi.
1971- Hindistan, Pakistan’dan bağımsızlığını ilan eden Bangladeş Demokratik Cumhuriyeti’ni tanıdığını açıkladı.
1972- Yazar, gazeteci Adnan Veli Kanık 56 yaşında öldü.
1994- THY’nin Boeing 737 tipi uçağı Van’da düştü, 56 kişi öldü.
2007- Heykeltıraş Prof. Dr. Tankut Öktem, Üsküdar’daki trafik kazasında öldü.
2017- ABD Başkanı Donald Trump, Kudüs’ü İsrail’in başkenti olarak tanıdı.
7 Aralık
1842- New York Filarmoni Orkestrası ilk konserini verdi.
1894- Süveyş Kanalı’nı hayata geçiren Fransız diplomat Ferdinand de Lesseps öldü.
1921- Sadrazam Sait Halim Paşa, Roma’da bir Ermeni tedhişçi tarafından öldürüldü.
1925- İstiklal Mahkemesi, Erzurum’da çalışmalarına başladı.
1932- Muhsin Ertuğrul’un ”Bir Millet Uyanıyor” filmi gösterime girdi.
1941- Japon uçakları Amerikan deniz üssü Pearl Harbor’u bombaladı. 5 savaş gemisi, 14 gemi, 200 uçak kaybedildi, 2400 kişi öldü.
1944- Reşat Ekrem Koçu’nun İstanbul Ansiklopedisi’nin ilk fasikülü çıktı.
1956- ”Çalıkuşu”nun yazarı Reşat Nuri Güntekin 67 yaşında Londra’da öldü.
1958- İstanbul’da sokaklarda ”hoola-hoop” (hulahop) çevirmek yasaklandı.
1972- Apollo 17 uzay mekiği, Cape Canaveral Uzay Üssü’nden fırlatıldı.
1974- ”Hayali Küçük Ali” olarak tanınan Karagöz oynatıcısı, yazar Mehmed Muhiddin Sevilen 88 yaşında öldü.
1979- İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi öğretim üyesi Prof. Dr. Cavit Orhan Tütengil uğradığı saldırıda 58 yaşında öldü.
1988- Nemrut Dağı Ulusal Parkı açıldı.
1991- Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonunun (DİSK) Genel Kurulu 11 yıl aradan sonra toplandı.
1992- Fotoğraf sanatçısı yönetmen Şahin Kaygun 41 yaşında öldü.
1993- Ressam Abidin Dino 80 yaşında öldü.
2002- Türkiye güzeli Azra Akın, Londra’da yapılan yarışmada Dünya Güzeli seçildi.
2004- Sahnede kaza sonucu komaya giren tiyatro sanatçısı Eren Uluergüven’e beyin ölümü sonrası bağışlanan organları hastalara nakledildi.
2007- Yazar Erhan Bener yaşamını yitirdi.
2009- Tokat’ın Reşadiye ilçesi Sazak köyü yakınındaki terör saldırısında saldırıda 7 asker şehit oldu, 3 asker yaralandı.
2016- Siyasetçi İsmet Sezgin vefat etti.
2017- Recep Tayyip Erdoğan, 65 yıl sonra Atina’ya ziyarette bulunan ilk cumhurbaşkanı oldu.
8 Aralık
1808- Napolyon Bonapart komutasındaki Fransız ordusu Madrid’e girdi.
1911- Mustafa Kemal, Bingazi-Derne-Tobruk bölgesinde yerli halkı örgütleyerek, İtalyan kuvvetlerine karşı başarılı direnişlerde bulundu.
1941- Amerika ve İngiltere, Japonya’ya savaş ilan etti.
1948- Birleşmiş Milletler, Güney Kore’nin tanınmasını onayladı.
1967- Kıbrıs’taki kriz sonrasında Yunan askerlerinin adadan tahliyesine başlandı.
1980- Şarkıcı John Lennon bir hayranı tarafından öldürüldü.
1987- 9. Nantes 3 Kıta Film Şenliği’nde büyük ödül Ömer Kavur’un ”Anayurt Oteli” filmine verildi.
1992- TBMM, Somali’ye asker gönderilmesini kararlaştırdı.
1995- Kamu Emekçileri Sendikaları Konfederasyonu (KESK) kuruldu.
2000- Uluslararası Halter Federasyonunun Atina’daki kongresinde ilk kez bir sporcu olarak Naim Süleymanoğlu asbaşkanlığa seçildi.
9 Aralık
1893- İstanbul’da günlerdir süren soğuk hava yüzünden Haliç dondu.
1917- Kudüs, İngiliz ordularının işgal etmesiyle Osmanlı Devleti’nin elinden çıktı.
1923- İstanbul’da, Ağa Han’ın Başbakan İsmet Paşa’ya gönderdiği mektubu yayımlayan gazeteciler tutuklandı.
1925- Yerli kumaştan elbise giyilmesi kanunu çıktı.
1926- Darülelhan’da (konservatuar) Türk müziği öğretimine son verildi.
1928- Latin harfleriyle ilk mezar taşı dikildi. Avukat Ali Kemal Bey, annesi Aliye Hanım’ın mezar taşını Latin harfleriyle yazdırdı.
1938- Başkent Ankara’nın yeni tren garı hizmete açıldı.
1949- Birleşmiş Milletler Kudüs’te yönetimi aldı.
1950- Harry Gold, II. Dünya Savaşı sırasında atom bombasının sırlarını Sovyetler Birliği’ne verdiği için 30 yıl hapisle cezalandırıldı.
1952- Tiyatro sanatçıları Ruhi Su, Ulvi Uraz, Aclan Sayılgan, Kemal Bekir Özmanav, Süheyl Terek tutuklandı. Sanatçıların Paris’te faaliyet gösteren ”İleri Jön Türkler” örgütüyle ilişkileri olduğu iddia edildi.
1957- Kurtuluş Savaşı komutanlarından emekli Tümgeneral Ali İhsan Sabis öldü.
1967- Ankara’da üniversite öğrencileri ”NATO’ya karşı direniş” mitingi düzenledi.
1987- Gazze Şeridi’ndeki Cebaliye mülteci kampına İsrail askerinin saldırısı ile ”intifada”nın ilk şehitleri verildi.
1997- Soprano Zehra Yıldız beyin kanaması sonucu öldü.
2004- STFA Grubunun kurucularından Fevzi Akkaya 97 yaşında vefat etti.
2007- İktisatçı Prof. Dr. Sabahattin Zaim 81 yaşında vefat etti.
Kaynak: Ajans Bizim
News
